Surunkali sistit qanday rivojlanadi?

Kasallikning birinchi bosqichi o’tkir sistit bo’lib, siydik pufagining shilliq qavatiga ta’sir qiladi. O’z vaqtida davolash bo’lmasa, kasallik o’sib boradi va surunkali holga keladi. Bunday holda, nafaqat shilliq qavatlar, balki organ devorlarining chuqur qatlamlari ham ta’sir qiladi. Qoida tariqasida, patologiya yuqumli tabiatga ega.

Surunkali sistitni qo’zg’atadigan keng tarqalgan patogenlar:

• bakteriyalar – stafilokokklar, enterobakteriyalar, gonokokklar;
• viruslar – adenoviruslar, herpes viruslari;
• zamburug’lar – kandida;
• protozoa;
• hujayra ichidagi parazitlar – mikoplazma, xlamidiya.

Surunkali sistit boshqa yuqumli patologiyalar, jumladan, o’tkir uretrit, ayollarda vulvovaginit, erkaklarda prostatit bilan birga keladigan kasallik bo’lishi mumkin. Ikkilamchi surunkali sistitni qo’zg’atuvchi sabab siydikning chiqishi va siydik pufagi bo’shlig’ida bakteriyalarning ko’payishi uchun qulay sharoitlar yaratilishining buzilishidir.

Bilvosita sabablar va xavf omillariga quyidagilar kiradi:

• tez-tez gipotermiya;
• intim organlarning gigienasi qoidalariga rioya qilmaslik;
• faol jinsiy hayot;
• gormonal darajadagi o’zgarishlar, shu jumladan ayollarda homiladorlik va menopauza davrida;
• erkaklarda prostata o’smalari ;
• qandli diabet.

Surunkali sistitning belgilari

Nima sababdan qat’i nazar, surunkali sistit shunga o’xshash belgilar bilan o’zini namoyon qiladi. Sust bosqichda belgilar zaif ifodalangan. Hech qanday noqulaylik yoki og’riq yo’q. Surunkali sistitning belgilari kuchaygan davrda kuchayadi. Ular kamdan-kam bo’lishi mumkin – yiliga bir marta yoki tez-tez – yiliga ikki martadan ko’proq. Bir qator bemorlarda patologiyaning barqaror yashirin kursi mavjud. Bunday holda, belgilar hech qanday tarzda ko’rinmaydi va surunkali sistitni faqat instrumental tekshiruvlar natijalariga ko’ra aniqlash mumkin.

Kasallikning kuchayishi davrida surunkali sistitning xarakterli belgilari bilan shubha qilish mumkin. Kasallikning asosiy belgilari:

• tez-tez siyish istagi;
• siydik pufagini tez to’ldirish hissi;
• bulutli, qorong’i siydikni begona aralashmalar bilan ajratish;
• siydik pufagini bo’shatish paytida og’riq;
• pelvis sohasidagi nagging og’rig’i, pastki orqa tomonga nurlanish;
• ayollarda qinning kirish qismida, erkaklarda jinsiy olatni boshida yonish.

Remissiya davrida barcha alomatlar o’z-o’zidan susayishi mumkin, ammo genitouriya tizimi ichidagi yallig’lanish jarayoni to’xtamaydi. Bakteriyalar yoki boshqa patogen mikroorganizmlar siydik pufagi devorlarida jiddiy o’zgarishlarga olib keladi. Interstitsial surunkali sistit rivojlanadi, bu doimiy o’tkir og’riqlar, kunduzi va kechasi chaqiriqlar va tomchilatib siydik o’g’irlab ketishni keltirib chiqaradi .

Surunkali sistit xavflidir, chunki infektsiya siydik yo’llarida osongina ko’tarilishi mumkin. Agar u buyraklarga etib borsa va davolanmasa, pielonefrit rivojlanadi , tananing umumiy intoksikatsiyasi, isitma, qorin va pastki orqa qismida o’tkir og’riqlar bilan birga keladi.

Surunkali sistit diagnostikasi

Yashirin davrda surunkali sistit , o’chirilgan alomatlar tufayli tashxis qo’yish qiyin . Bemorda hech qanday shikoyat bo’lmasligi mumkin, shuning uchun shifokor uchun anamnezni diqqat bilan to’plash juda muhimdir. Ayollarda patologiyani tashxislashda vaginada birga keladigan yallig’lanishni aniqlash, shuningdek flora va STD uchun smear olish uchun ginekologik tekshiruv tavsiya etiladi . Surunkali sistit shikoyati bo’lgan erkaklarda bezning patologik kengayishini aniqlash uchun prostata rektal tekshiruvi o’tkaziladi.

Diagnostika bosqichining ajralmas elementi laboratoriya tekshiruvlari hisoblanadi. Surunkali sistitga shubha qilingan bemor siydikni quyidagilarga beradi:

• aralashmalar mavjudligini va yallig’lanishning intensivligini aniqlash uchun umumiy tahlil;
• patogen turini aniqlash va davolash uchun dori tanlash uchun antibiotiklarga sezuvchanlik testi bilan bakterial madaniyat;
• Buyrak faoliyatini tekshirish uchun Zimnitskiy tahlili;
• Leykotsitlarni miqdoriy aniqlash uchun Nechiporenko tahlili.

Surunkali sistit bilan qo’zg’atilgan ichki tuzilmalardagi morfologik o’zgarishlarni baholash uchun ultratovush kerak . Tashxisni aniqlashtirish uchun sistografiya talab qilinishi mumkin – kontrast modda bilan rentgen tekshiruvi. Ayollarda patologiyani aniqlash uchun sistoskopiya usuli qo’llaniladi – lokal behushlik ostida sistoskopni endoskopik kiritish. Erkaklarda prostata bilan birga keladigan patologiyalar uchun uroflowmetriya qo’llaniladi – maxsus qurilma yordamida siydik chiqarish hajmi va tezligini o’zgartirish. Keng qamrovli tadqiqot surunkali sistitni faqat bitta usuldan foydalanishdan oldin aniqlaydi.

Surunkali sistitni davolash

Surunkali sistitni davolash usullari har doim yallig’lanish miqdoriga, ba’zi dorilarga qarshi ko’rsatmalar mavjudligiga, kasallikning kechish xususiyatlariga va uning sababiga qarab individual ravishda tanlanadi. Surunkali sistit siydik pufagida patogen flora rivojlanishidan kelib chiqqanligi aniqlansa, bemorga antibiotik terapiyasi ko’rsatiladi. Surunkali sistitni davolash uchun keng ta’sir doirasiga ega bo’lgan preparat yoki ilgari maksimal sezuvchanlik aniqlangan antibiotik tanlanadi.

Surunkali sistit bir kursda antimikrobiyal ta’sirga ega dori-darmonlarni qo’llashni o’z ichiga oladi. Uning minimal davomiyligi 7-10 kun, ammo keng tarqalgan infektsiyada davolanishni 2-4 haftaga uzaytirish mumkin. Semptomlarni bostirish uchun tabletkalarni yoki kapsulalarni og’iz orqali yuborish, shuningdek antibiotikli eritmalarni yuborishga ruxsat beriladi. Asosiy davolanishni tugatgandan so’ng , 3-6 oy davomida bir nechta parvarishlash kurslari talab qilinadi. Faqatgina bunday sxema surunkali sistitni butunlay yo’q qiladi.

Antibiotiklar davolash uchun zarur bo’lgan dorilarning yagona guruhi emas. Kasallikning kuchayishi davrida surunkali sistit noqulaylik tug’diradi va shuning uchun turli dori-darmonlarni qabul qilishni talab qiladi. Vaziyatga qarab, bemorlarga buyuriladi:

• immunomodulyatorlar;
• venotonika;
• antigipoksanlar;
• antiplatelet agentlari;
• antigistaminlar;
• steroid bo’lmagan yallig’lanishga qarshi dorilar.

Agar surunkali sistit jinsiy yo’l bilan yuqadigan infektsiyadan kelib chiqqan bo’lsa , unda asosiy kasallikni davolash kerak. O’zaro infektsiyani oldini olish uchun davolash erkaklar va ayollarda bir vaqtning o’zida amalga oshirilishi kerak. Agar smearda patogen mikroorganizmlar aniqlansa, simptomlar mavjudligidan qat’i nazar, terapiya zarur – qichishish, tirnash xususiyati, atipik oqim. Terapiya kursidan so’ng, STD uchun ikkinchi smear testi talab qilinadi . Surunkali sistit to’liq tiklanishdan keyin sizni bezovta qilishni to’xtatadi.

Davolashning keyingi bosqichi fizioterapiya hisoblanadi. Agar siz muntazam ravishda yallig’lanishni engillashtiradigan muolajalarni o’tkazsangiz, surunkali sistitni yo’q qilish mumkin. Dori-darmonlarni intravezikal yuborish bilan simptomlar kamroq va kamroq namoyon bo’ladi. Instilatsiya uchun kolloid kumush, geparin va ozonlangan fiziologik eritma eritmalari ishlatiladi. Isitilgan modda urologik kateter orqali AOK qilinadi va 30-60 daqiqaga qoldiriladi, shundan so’ng bemorga siydik pufagini bo’shatishga ruxsat beriladi. Surunkali sistit o’tkir bosqichda bo’lsa, instilatsiyalar amalga oshirilmaydi.

Siydik chiqarish yo’llarining yallig’lanish belgilari bo’lgan bemorlarga qo’shimcha davolash sifatida jismoniy terapiya tavsiya etiladi. Mutaxassis nazorati ostida amalga oshiriladigan mashqlar tos bo’shlig’i mushaklarini kuchaytirishga va qon aylanishini yaxshilashga yordam beradi. Surunkali sistitni faqat jismoniy mashqlar bilan davolash mumkin emas, ammo o’rtacha jismoniy mashqlar bemorning ahvolini sezilarli darajada yaxshilaydi. Gimnastika turg’un jarayonlarni yo’q qiladi – bu organizmdagi patogen bakteriyalarning tez ko’payishining sabablaridan biridir.

Aniq belgilari bo’lgan interstitsial surunkali sistitni davolash eng qiyin. Patologiyaning ushbu shakli bilan an’anaviy dori-darmonlarni davolash va antiseptik va yallig’lanishga qarshi eritmalarni tomizish buyuriladi. Bundan tashqari, turli xil jismoniy protseduralar qo’llaniladi – elektroforez, magnit terapiya, ultratovush bilan davolash, elektr stimulyatsiyasi.

Surunkali sistit chidab bo’lmas og’riqlarga sabab bo’lsa, intravezikal novokain blokadasi amalga oshiriladi. Qaytarib bo’lmaydigan o’zgarishlar bilan kasallikning belgilari doimiy dori terapiyasi bilan ham yo’qolmaydi. Bunday holda jarrohlik aralashuvi ko’rsatiladi.

Surunkali sistit – kompleks yondashuvni talab qiladigan patologiya. Agar siz tibbiy tavsiyalarga amal qilsangiz, dori-darmonlarni o’z vaqtida qabul qilsangiz va fizioterapiya usullaridan foydalansangiz, tiklanish prognozi qulaydir. Surunkali sistitni qayta qo’zg’atmaslik uchun siz gigienaga e’tibor berishingiz, o’zingizni hipotermiyadan himoya qilishingiz va immunitetingizni mustahkamlashingiz kerak.