Zamonaviy tasnifga ko’ra, Siydik tutaolmaslik quyidagilar bo’lishi mumkin:

• alomat, klinik belgi, holat sifatida;
• shoshilinch (majburiy);
• refleks;
• toshib ketishdan;
• ekstrauretral, ya’ni siydik uretradan tashqarida chiqariladi.

Siydik tutaolmaslik Quviq va siydik yo’llarining sfinkter apparati funktsiyasi buzilganida, stress ostida siydik tuta olmaslik paydo bo’ladi. Bunday holda, siydik pufagi bo’yni siljiydi va qorin bo’shlig’i ichidagi bosim va proksimal uretra o’rtasidagi o’zaro ta’sir buziladi. Uretradagi bosim intravezikal bosimdan pastroq bo’ladi va shuning uchun qorin bo’shlig’i bosimining oshishi bilan siydik siydik yo’li orqali erkin chiqa boshlaydi. Bunga jismoniy stress, yo’tal, kulish va boshqalar yordam beradi. Kasallik juda tez-tez uchraydi – 10% dan ko’proq.

Stressli siydik o’g’irlab ketishning etiologik omillari orasida patologik tug’ilish, og’ir jismoniy mehnat, gormonal buzilishlar, tos a’zolariga jarrohlik operatsiyalari kiradi. Yoki siydik yo’llari va siydik pufagi devorlarida trofik buzilishlar (patologik tug’ilish bilan) yoki tos bo’shlig’i ligamentli apparatlarining zaiflashishi (jismoniy ortiqcha yuk bilan) yoki siydik pufagi uchburchagi va siydik yo’llari epiteliyasining gipotrofiyasi, siydik pufagining pasayishi. Quviq bo’yni va to’qimalarning turgori adrenoreseptorlarining sezgirligi (gormonal buzilishlar bilan), siydik pufagi va siydik yo’llarining periferik innervatsiyasining buzilishi, chandiq o’zgarishlarining ko’rinishi va siydik yo’llarining uzunligini qisqartirish (tos a’zolaridagi operatsiyalar paytida).

Alomatlar

Klinik ko’rinishni aniqlaydigan siydik o’g’irlab ketishning bir necha turlari mavjud.

Stressli siydik o’g’irlab ketish yo’talayotganda, kulganda yoki siyish istagi bo’lmaganda boshqa jismoniy faoliyatda siydikning majburiy ravishda oqishi bilan tavsiflanadi.

Ayollarda stressli siydik o’g’irlab ketishning asosiy sabablari tos bo’shlig’i mushaklarining zaiflashishi va qisqarishni muvofiqlashtirishning buzilishi, tos bo’shlig’ining boshqa to’qimalari tuzilmalarining o’zgarishi. Bu tos a’zolarining prolapsasiga olib keladi. Bundan tashqari, bu ayollar gormonal o’zgarishlar bilan bog’liq bo’lgan tos ligamentlarida kollagen tarkibining pasayishiga duch kelishadi.

Shoshilinch siydik o’g’irlab ketish, asosan, detruzor faolligi oshishi bilan bog’liq. Bunday bemorlarda siydikning ixtiyorsiz oqishi, siyish uchun chidab bo’lmas (imperativ, imperativ) chaqiruvdan kelib chiqadi. Shoshilinch siydik o’g’irlab ketishni qo’zg’atuvchi stimullar suv oqimi, alkogol, sovuq va boshqalarning tovushlari bo’lishi mumkin.

Diagnostika.

Uretraning elektr o’tkazuvchanligini aniqlash uchun UEC-metr qurilmasi yordamida siydik yo’llarining epiteliysi va elektrolitlarining elektr o’tkazuvchanligidagi farqga asoslangan usul qo’llaniladi. Jismoniy zo’riqish paytida siydikning oz miqdori siydik yo’liga kirganda, uning elektr o’tkazuvchanligi keskin oshadi va sfinkter apparatining zaifligi tashxis qilinadi. Shoshilinch (detruzor) siydik o’g’irlab ketish bilan, detruzorning o’z-o’zidan qisqarishi vaqtida elektr o’tkazuvchanligi ortadi.

Davolash.

Engil siydik o’g’irlab ketish uchun konservativ davolash usullari qo’llaniladi. Bunday davolashning maqsadi siydik pufagini yopish apparati ohangini oshirish va detruzor faolligini biroz inhibe qilishdir. Quviqni ma’lum bir vaqtda muvofiqlashtirilgan siyish rejimini ishlab chiqish bilan mashq qilish, shuningdek, perineal mushaklarning izolyatsiya qilingan qisqarishi (qinni siqish va anusni «orqaga tortish»). Adrenomimetik preparatlar sfinkter apparatida harakat qiladi.

Gipoestrogenemiya uchun estradiol, estriol, mikrofollin (etinil estradiol) ko’rsatiladi. Shoshilinch siydik o’g’irlab ketish holatida detruzor faoliyatini inhibe qilish uchun a-blokerlar (anaprilin yoki obzidan, Pantogam), a-blokerlar va prostaglandin sintezi inhibitörleri buyuriladi. Detrusorning kontraktil faolligini kamaytirish va siydik pufagining funktsional imkoniyatlarini oshirish uchun kuniga 2-3 marta 2,5 mg dan (oksibutinin gidroxloridi) driptan buyuriladi, davolash kursi 3 oygacha. Bemorlarga kaloriya iste’molini cheklash va jismoniy faollikni oshirish tavsiya etiladi.

Tibbiyot klinikalarimiz engil siydik o’g’irlab ketishni konservativ davolaydi, bu tos bo’shlig’i mushaklariga magnit lazer nurlanishini qo’llash imkonini beruvchi fizioterapiya muolajalari, akupunktur, jismoniy mashqlar terapiyasi va terapevtik mashqlardan iborat.

Stressli siydik o’g’irlab ketishni jarrohlik davolash tuzatuvchi operatsiyalardan iborat: transabdominal, transvaginal (Raz bo’yicha uretroservikopeksiya va boshqalar). Quviq sfinkterini mustahkamlash uchun Betson protsedurasi qo’llaniladi. Uretraning tashqi teshigi sohasida vaginal shilliq qavat kesiladi. Labiyalardan biri ajratiladi, mushak-yog ‘qopqog’i mahkamlanadi va teri osti tunnel orqali siydik pufagi bo’yniga o’rnatiladi.

Quviq bo’yni va siydik yo’llari yopilish funktsiyasini ta’minlamagan yanada og’ir holatlarda, mushak aponevrotik qopqoq va turli xil sintetik materiallardan foydalangan holda sling (yoki halqa) operatsiyalari ko’rsatiladi.

Bugungi kunda surunkali siydik o’g’irlab ketish bilan og’rigan ayolga yordam berishning ko’plab usullari mavjud.

Bizning tibbiy klinikamiz shifokorlari sizning muammoingizni hal qilishda yordam berishdan xursand bo’lishadi.

Material muallifi: Nikulinskaya Shmelkov klinikasining urologi I. Yu.