Sog’lom bola – ota-onaning orzusi
Har bir ayol jismoniy va ruhiy jihatdan sog’lom farzand ko’rishni orzu qiladi. Ammo ota-onalarning chekishga moyilligi tufayli bu orzu amalga oshmasligi mumkin.
Sigaret chekadigan ayollar, tanadagi estrogen darajasining pasayishi va erkak gormonlari darajasining oshishi tufayli homilador bo’lishda qiyinchiliklarga duch kelishadi, hayz ko’rish siklida uzilishlar bo’lishi mumkin, bu esa bepushtlik xavfini yanada oshiradi. Chekuvchi ayollar homilador bo’lish uchun ko’proq vaqt talab etadi va kuniga 10 yoki undan ortiq sigaret chekish ayolning homilador bo’lish qobiliyatiga sezilarli darajada zarar etkazadi. Tamaki tutuni tarkibidagi zaharli moddalarning ta’siri natijasida homiladorlik davrida zarur bo’lgan gormonlar ishlab chiqarilishi inhibe qilinadi va natijada ovulyatsiya inhibe qilinishi, tuxumlarning pishib etishi va ularning fallop naychalari orqali harakatlanishi to’sqinlik qilishi mumkin. Tamaki tutunining zaharli moddalarining tanadagi mavjudligi allaqachon homilador ayolda tushish xavfini oshiradi.
Bundan tashqari, chekish ayolning reproduktiv yoshini 1-2 yilga qisqartiradi va erta sabab bo’ladi
menopauza.
Erkakning chekishi ham ayolning homilador bo’lish qobiliyatini kamaytirishi mumkin, hatto ayol chekmasa ham. Nikotin qon tomirlarini, shu jumladan tos bo’shlig’ini toraytiradi, bu esa erektsiya qobiliyatini pasayishiga olib kelishi mumkin. Har qanday tamaki mahsulotini muntazam va tez-tez ishlatish jinsiy zaiflik xavfini 65% ga oshiradi. Chekuvchi erkaklarda sperma konsentratsiyasi 23% ga kamayadi, sperma sifati yomonlashadi va kontseptsiya bilan bog’liq muammolar xavfi 75% ga oshadi. Erkaklarda chekish yashovchan bo’lmagan homiladorlik xavfini va ayollarda abort qilish ehtimolini oshiradi. Bu chekuvchi odamda spermatozoidlarning shikastlanishi bilan bog’liq bo’lib, bu tuxumni urug’lantirishda qiyinchiliklarga olib keladi yoki hayotga qodir bo’lmagan embrionlarning kontseptsiyasiga olib keladi.
Homiladorlik paytida va undan keyin chekish chaqaloq uchun xavflidir!
Ma’lumki, homiladorlik paytida, shuningdek, uning huzurida bola tug’ilgandan keyin chekish chaqaloq uchun xavfli oqibatlarga olib keladi. Passiv chekish chaqaloqning to’satdan o’limiga, bronxitga, pnevmoniyaga olib kelishi mumkin, bolada yo’tal va xirillash, astma xurujlari, o’rta quloqning yallig’lanishi va ehtimol yurak-qon tomir tizimiga, nevrologik va biologik anormalliklarga olib kelishi mumkin.
Tadqiqotlar shuni ko’rsatdiki, onalari chekmaydigan bolalarda nafas olish yo’llari kasalliklari ehtimoli onalari chekmaydigan bolalarga qaraganda 1,7 baravar yuqori. Otaning chekishi nafas olish tizimi kasalliklari xavfini 1,3 baravar oshirishga olib keladi.
Chekuvchi ota-onalardan tug’ilgan bolalarning 40% ga yaqini jismoniy va aqliy rivojlanishda ma’lum nuqsonlardan aziyat chekadi va turli yuqumli va yuqumli bo’lmagan kasalliklarga moyilligi oshishi bilan tavsiflanadi.
Chekish natijasida zaharli moddalar tug’ilmagan bolaning o’sishiga katta zarar etkazishi mumkin. Shuning uchun chekuvchi onalarning bolalari odatda kam vaznli va nafas olish organlari rivojlanmagan holda tug’iladi. Va bu kelajakda juda ko’p sonli asoratlarni keltirib chiqarishi mumkin.
Homiladorlik paytida va undan keyin onalari chekadigan bolalar hayotning birinchi yilida chaqaloq o’limi sindromini boshdan kechirish ehtimoli ko’proq. Bunday bolalarda eng ko’p uchraydigan kasalliklar pnevmoniya – 1 yoshdan 5 yoshgacha bo’lgan bolalar o’limining asosiy sababi – va boshqa respirator infektsiyalar, bronxial astma.
Chekuvchi ota-onalarning bolalarida astma va nafas olish belgilari (nafas qisilishi, nafas olish qiyinlishuvi va balg’am) xavfi ortadi.
Sigaret tutunini nafas olishga majbur bo’lgan bolalar ta’lim muassasalarida yomonroq ishlashadi, qo’zg’aluvchanlik va asabiylashish kuchayishi tufayli uxlab qolish, xotira va jamoaga moslashishda qiyinchiliklarga duch kelishadi.
Uchinchi darajali tamaki tutuni haqida unutmang!
Bolasiz uyda yoki mashinada chekish bolani tamaki tutunidan himoya qilmaydi.
Xonadagi tamaki tutuni kondensatsiya hosil qiladi, u chekish paytida atrofdagilarning sochlari va kiyimlariga, shuningdek, xonaning mebellari, gilamlari va devorlariga, chekuvchi joylashgan avtomobilning qoplamasiga joylashadi. Ushbu kondensatning barcha sirtlardan bug’lanishi uchinchi darajali tamaki tutuni deb ataladi – tamaki tutunining eng zaharli turi va passiv chekishning eng xavfli turi.
Nicotine & Tobacco Research jurnalida chop etilgan tadqiqotga ko’ra, sinovdan o’tgan chaqaloqlar va yosh bolalarning taxminan 63 foizi siydikda sezilarli darajada kotinin (nikotin metaboliti) bo’lgan, bu ikkinchi va uchinchi darajali tamaki tutuniga kuchli ta’sir qilishdan dalolat beradi.
Uchinchi darajali tamaki tutuni, ikkinchi qo’l tutunidan 6-12 marta ko’proq zaharli bo’lib, bolalarga genotoksik va kanserogen ta’sir ko’rsatadi. Uchinchi darajali tutunni nafas olayotganda, nikotin metabolitlari va boshqa toksinlar 1-6 yoshli bolalarning tanasida yuqori konsentratsiyalarda topiladi, bu ularning o’pka saratoni va boshqa lokalizatsiya rivojlanish xavfini oshiradi.
