Melanoma haqida
Melanoma – epidermisda (terining sirt qatlami) joylashgan pigment hujayralari – melanotsitlardan kelib chiqadigan malign teri shakllanishi. Ular terining rangini aniqlaydi va ultrabinafsha nurlanishidan himoya qilish uchun javobgardir.
Melanoma saratonning nisbatan kam uchraydigan turi (barcha saratonlarning 1,8%) va erkaklarnikiga qaraganda ayollarda ko’proq uchraydi (2017 yilda Rossiya Federatsiyasida mos ravishda 6809 va 4351 holat qayd etilgan). Rossiyada melanoma bilan kasallanish doimiy ravishda o’sib bormoqda, ammo umuman olganda, boshqa mamlakatlarga qaraganda, tarqalish darajasi past (masalan, AQShda kasallanish ancha yuqori).
Melanoma har doim o’smalarning eng tajovuzkor turlaridan biri hisoblangan va atigi 10 yil oldin bemorlarning prognozi juda noqulay edi (ayniqsa, metastazlar paydo bo’lganda). Biroq, melanoma bilan davolashning inqilobiy usulidan faol foydalanish va tarqatish boshlandi – melanoma uchun immunoterapiya, shu jumladan saratonning boshqa turlarini davolashda.
Melanoma – teri saratonining kam uchraydigan, ammo eng xavfli turi . U melanotsitlarda, tabiiy teri pigmenti – melanin ishlab chiqarish uchun mas’ul bo’lgan hujayralarda rivojlanadi.
Melanoma belgilari
Melanoma o’zini turli yo’llar bilan namoyon qilishi mumkin, lekin ko’pincha u hayot davomida olingan nevuslardan (mollar) paydo bo’ladi , ular o’zgarishlarga uchraydi va displastik nevuslar deb ataladi. Melanoma pigmentli bo’lmagan shakllanishlar fonida rivojlanishi mumkin va hatto bu ko’rinmaydigan joylarda – shilliq qavatlarda yoki xoroidda (xoroid – uni faqat oftalmoskopiya bilan aniqlash mumkin), garchi bu nisbatan kam uchraydi.
Bu erda melanomaning ba’zi belgilari:
- oldindan mavjud bo’lgan pigment hosil bo’lishining o’zgarishi (mol) – kattalashishi, og’rig’i, qon ketishi, oshqozon yarasi, qorong’i joylarning paydo bo’lishi yoki ilgari qorong’u joylarning rangi o’zgarishi;
- «g’ayrioddiy» (barchaga o’xshamaydi) molning paydo bo’lishi;
- shubhali mol yaqinida kichik o’xshash shakllanishlarning paydo bo’lishi;
- «g’ayrioddiy» yoki o’zgargan molga yaqin joyda (bachadon bo’yni, supraklavikulyar, aksillar, inguinal) kengaygan limfa tugunlarining paydo bo’lishi;
- ko’zning ìrísí rangining o’zgarishi – jigarrang yoki quyuq jigarrang rang zonasining paydo bo’lishi va kengayishi.
Pigmentli lezyonlarni baholash uchun umumiy qabul qilingan ABCDE algoritmi mavjud bo’lib, u «shubhali» lezyonlarni aniqlashga yordam beradi. U baholanadigan xususiyatlarning birinchi harflaridan iborat:
- A (assimetriya, assimetriya) – shakllanish assimetriyasining ko’rinishi;
- B (chegara, kontur) – notekis, «yirtilgan» qirralarning va qirrali qirralarning mavjudligi;
- C (rang, rang) – quyuq va mavimsi soyalar mavjudligi bilan notekis pigmentatsiya;
- D (diametri, diametri) – diametri 6 mm dan ortiq;
- E (evolyutsiya, o’zgarish) – vaqt o’tishi bilan o’zgarish.
Melanomaning sabablari nima?
Melanomaning aniq sabablari noma’lum, ammo uning rivojlanish ehtimoli tabiiy (quyosh) va sun’iy (ko’nchilik) ultrabinafsha nurlanishiga haddan tashqari ta’sir qilish bilan ortadi.
Boshqa onkologik kasalliklarda bo’lgani kabi, melanoma o’z hujayralaridan (bu holda melanotsitlar) paydo bo’ladi, ular turli mutatsiyalar ta’siri ostida nazoratsiz agressiv o’sish qobiliyatiga ega bo’lib, «immunitet reaktsiyasidan qochadi». Eng kuchli xavf omillaridan biri quyosh nurlanishi, ya’ni ultrabinafsha nurlanishi bo’lib, uning ta’siri ostida melanotsitlarning ko’payishi (ko’payishi) sodir bo’ladi. Bolalik davrida quyosh yonishi epizodlari (ayniqsa og’ir) yana bir muhim tetikdir.
Xavf omillari:
- engil teri (terining fototipi 1);
- sariq va qizil sochlar;
- ko’zlar ko’k, yashil va och kulrang;
- quyosh yonishi, ayniqsa kuchli;
- ko’p miqdordagi mol (50 dan ortiq);
- displastik nevuslar;
- kasallikning oilaviy tarixi – oilada melanoma holatlari;
- melanoma tarixi;
- genetik moyillik (juda kam uchraydigan genetik sindrom – FAMMM, bu ko’plab displastik nevuslar bilan tavsiflanadi);
- solaryumlarga tashrif buyurish (solaryumlar Qo’shma Shtatlarda melanoma bilan kasallanishning ko’payishi sabablaridan biriga aylangan deb ishoniladi).
Erta bosqichda melanomani qanday aniqlash mumkin?
Bugungi kunga qadar ularning klinik samaradorligini isbotlagan sog’lom aholini tekshirishning o’ziga xos usullari mavjud emas, ammo o’zingizga e’tibor va muntazam ravishda o’z-o’zini tekshirish, qoida tariqasida, yangi shubhali yoki o’zgargan eski shakllanishlarni aniqlashga yordam beradi.
Teri saratonining dastlabki shakllarini, shu jumladan melanomani aniqlash uchun davriy (oyda bir marta) terining o’zini o’zi tekshirish tavsiya etilishi mumkin.
Terini o’z-o’zini tekshirish uchun texnikani bu erda topishingiz mumkin .
Shubhali pigmentli shakllanishlarni aniqlash uchun siz onkolog , dermato-onkolog yoki dermatolog bilan bog’lanishingiz kerak . Rassvet klinikasida barcha kerakli jihozlar va tekshiruv o’tkazadigan va dermatoskopiyani amalga oshiradigan tajribali shifokorlar mavjud . Agar shubha mavjud bo’lsa, gistologik tekshirish uchun shakllanishni olib tashlash tavsiya etilishi mumkin .
Melanoma diagnostikasi
Melanomani istisno qilish uchun shifokor faqat dermatoskop yordamida umumiy tekshiruv o’tkazishi kerak. Bu kattalashtirish va qo’shimcha maxsus yoritish (immersion yoki polarizatsiya) ostida pigment shakllanishini tekshirishga imkon beruvchi maxsus qurilma. Aslida, dermatoskopiya tekshiruv va mikroskop o’rtasidagi narsadir. Bu sizga pigment shakllanishining tuzilishini diqqat bilan o’rganish va baholash imkonini beradi, buning asosida siz ma’lum bir tashxis foydasiga gapirishingiz mumkin.
Melanomaning dermoskopik ko’rinishi ko’p hollarda o’ziga xosdir, lekin u ko’pincha atipik ko’rinishi mumkin. Boshqa narsalar qatorida, ba’zida hali ham displastik nevus va allaqachon rivojlangan melanoma o’rtasidagi ishonchli farqni ajratib bo’lmaydi, shuning uchun ogohlantirish belgilari mavjud bo’lsa, bemor biopsiyaga yuboriladi (ko’p hollarda bu butunlay olib tashlashdir. shakllanishi) va olingan namunaning gistologik tahlili o’tkaziladi (patomorfologik tashxis).
Agar o’simta jarayonining tarqalishiga shubha tug’ilsa, mintaqaviy limfa tugunlarining ultratovush tekshiruvi o’tkaziladi. Agar ular kattalashgan bo’lsa, ingichka igna biopsiyasi yoki yadro biopsiyasi amalga oshiriladi. Bundan tashqari, ichki organlar ultratovush , KT yoki MRI, shuningdek PET-KT yordamida tekshiriladi .
Melanoma bosqichlari
Olib tashlangan lezyonning gistologik tekshiruvi natijalariga ko’ra melanoma tashxisi qo’yiladi. Melanomani to’liq qalinlikda olib tashlash juda muhim, bu faqat teri osti to’qimasini bosib olish bilan pigment hosil bo’lishini maydalash va tishlamasdan olib tashlash orqali erishiladi, chunki bosqich o’simta qalinligiga bog’liq va aniqlanadi, shuning uchun. – Breslow qalinligi deb ataladi.
- 1-bosqich – terining yuqori qatlamlari bilan chegaralangan yupqa melanoma (qalinligi 2 mm dan ko’p bo’lmagan oshqozon yarasi yoki yarasiz yoki yarasiz 1 mm gacha), mintaqaviy limfa tugunlarining shikastlanish belgilarisiz;
- 2-bosqich – «qalin» melanoma – har qanday qalinlikda, yaraning mavjudligi yoki yo’qligidan qat’i nazar, mintaqaviy limfa tugunlarining shikastlanish belgilarisiz;
- 3-bosqich – birlamchi o’simtaning qalinligidan qat’i nazar, mahalliy lokalizatsiyadan tashqarida tarqalgan melanoma, limfa tomirlari orqali limfa tugunlariga metastaz;
- 4-bosqich – kasallik butun tanaga tarqaladi (asosan qon tomirlari orqali) va uzoq metastazlar shaklida o’zini namoyon qiladi.
Melanomani davolash
Rassvet klinikasida biz melanomani davolashning barcha zamonaviy usullarini, jumladan, jarrohlik davolashni, zamonaviy immunoterapiyani va maqsadli terapiyani taqdim etamiz. Agar kerak bo’lsa, palliativ radiatsiya terapiyasini ta’minlash uchun radiatsiya terapiyasi shifokorlarini jalb qilamiz.
Melanomani davolash murakkab jarayondir. Ko’pgina bemorlar, ayniqsa, mintaqalarda, ko’pincha kasallik uchun zamonaviy terapiya ololmaydi va eskirgan protokollar bo’yicha davolanadi. Rassvetda ko’p tarmoqli kengash mavjud bo’lib, u eng zamonaviy davolash texnologiyalaridan foydalangan holda terapiya turi va ketma-ketligini (ayniqsa, murakkab holatlarda) hal qiladi.
Rassvet klinikasi shifokorlarining melanomaning oldini olish bo’yicha tavsiyalari
Ultraviyole nurlanish ta’siridan o’z vaqtida va to’g’ri himoya qilish bilan siz melanoma va boshqa teri saratoni turlarini rivojlanish xavfini kamaytirishingiz mumkin.
Quyosh yonishidan saqlaning. Quyoshli havoda, ayniqsa ta’tilda, uzun ko’ylaklar, shlyapa va ko’zoynak taqinglar. Har 2 soatda ochiq teriga quyosh kremini qo’llang (yoki tez-tez suzsangiz yoki ko’p terlasangiz). Amerika Dermatologiya Akademiyasi kamida 30 SPF bo’lgan suvga chidamli quyosh kremidan foydalanishni tavsiya qiladi.
Solaryumga tashrif buyurishdan saqlaning.
Kamroq quyoshga botishga harakat qiling, ideal holda quyoshga botmang. D vitaminining kerakli darajasiga erishish uchun shunchaki tashqarida bo’lish kifoya. Quyoshning maksimal faolligi davrida – 12 dan 16 soatgacha quyosh botishi ayniqsa zararli.
Muntazam ravishda o’z-o’zini tekshirishni o’tkazing, hajmi, rangi va / yoki shakli o’zgargan mol va sepkillarga e’tibor bering va teri o’smalarining ko’rinishini e’tiborsiz qoldirmang.
Muallif:
