Kattalardagi autizm:  

Internetda siz ko’pincha «autizm – bu qanday kasallik» va «autizm qanday namoyon bo’ladi?» kabi savollarni topasiz. Ushbu patologiya nisbatan yaqinda alohida kasallik sifatida aniqlandi, shuning uchun ko’p odamlar uning xususiyatlari, rivojlanish sabablari, mumkin bo’lgan oqibatlar va profilaktika choralari haqida ma’lumotga ega emaslar.

Ushbu patologiyaning bir-birini to’ldiruvchi uchta ta’rifi mavjud:

• autizm ruhiy kasallikdir. Autizmning mohiyati – kognitiv qobiliyatlarning mumkin bo’lgan pasayishi tufayli ijtimoiy o’zaro munosabatlarning buzilishi;
• autizm tabiatan nevrologik bo’lgan kasallikdir;
• autizm – bu genetik moyillik asosida yuzaga keladigan tug’ma kasallik.

Kasallikning genetik tabiati, belgilari va belgilari ko’plab omillarga bog’liq bo’lgan bolalardagi autizmning 3 yoshgacha bo’lgan bolalarda tez-tez tashxislanishida namoyon bo’ladi. Bolalardagi erta autizm hissiy va xulq-atvor buzilishlarida namoyon bo’ladi. Kattalardagi autizm bu patologiya bolalarda qanday namoyon bo’lishidan biroz boshqacha namoyon bo’ladi, ammo ko’plab o’xshashliklar mavjud, shu jumladan ijtimoiy moslashuv sohasida.

Kattalardagi autizm birinchi marta tashxis qo’yilgan hollarda, ehtimol, patologiya bolalik davrida mavjud bo’lgan, ammo o’z vaqtida aniqlanmagan. Ko’pgina hollarda, biz kasallikning atipik shakli yoki bolalarda sezilmaydigan, ammo o’smirlik davridagi tajribalar, stressli vaziyatlar yoki gormonal o’zgarishlar fonida rivojlangan engil shakl haqida gapiramiz.

Bolalardagi autizmni pediatrlar, bolaning xatti-harakatlarida g’alati narsalarni sezgan ota-onalar bilan bog’lashlari mumkin bo’lsa-da, kattalardagi alomatlar ko’pincha mavsumiy tushkunlik yoki ortiqcha ish bilan bog’liq bo’lib, buning natijasida bemorlarga yordam berilmaydi. o’z vaqtida.

Kattalarda bu patologiya erkaklarda ayollarga qaraganda tez-tez uchraydi, taxminan 5 marta.

Patologiyaning shakllari

Zamonaviy shifokorlar kattalardagi autizmni bir necha yo’nalishlarga ajratdilar:

• Kanner sindromi yoki autizmning o’zi simptomlarning to’liq spektri: asotsiallik, nutq apparatining atrofiyasi, muhim asab tuzilmalarining rivojlanmaganligi, o’rtacha intellekt yoki jiddiy aqliy zaiflik. Bunday odamlar mustaqil ravishda yashay olmaydilar, shuning uchun ko’p hollarda ular ixtisoslashtirilgan tibbiyot muassasalariga joylashtiriladi;
• Asperger sindromi (patologiya engil shaklda o’zini namoyon qiladi). Kognitiv va og’zaki qobiliyatlar mavjud. Ijtimoiylashuv va muloqot bilan bog’liq muammolar bo’lsa ham, odamlar jamiyatning to’la huquqli a’zolariga aylanishi mumkin;
• Rett sindromi, bu ayol chizig’i orqali uzatiladigan surunkali nevropsikiyatrik kasallikdir. Patologiya bir yildan oldin paydo bo’lmaydi. Rett sindromi bilan og’rigan bemorlar tezda regressiyaga uchraydi va maksimal 30 yilgacha yashaydi, shuning uchun bu kasallikka chalingan kattalar ayollari kam;
• kasallikning o’ziga xos shaklini aniqlashning iloji bo’lmaganda atipik yoki kombinatsiyalangan shakl belgilanadi.

Kattalardagi kasallikning xususiyatlari

Aspreger autizm sindromi kattalarda juda keng tarqalgan. Bolalikda paydo bo’lgan alomatlar davom etishi yoki o’zgarishi, ularning zo’ravonligini o’zgartirishi mumkin. Voyaga etganida autizmning rivojlanishi odatda engil darajadagi zo’ravonlik yoki barcha belgilarning namoyon bo’lmasligi bilan atipik shaklning paydo bo’lishiga olib keladi. Asperger sindromi ko’plab iste’dodli dasturchilar, yozuvchilar va olimlarda aniqlangan. Rett sindromi bolalik davrida shakllangan o’zgarishlar natijasi bo’lib, uning rivojlanishi mushak-skelet tizimining deformatsiyasiga va aqliy zaiflikka olib keladi.

Ko’pincha kattalardagi autizm, uning belgilari patologiyaning namoyon bo’lish darajasiga bog’liq bo’lib, tashxis qo’yilmaydi. Bemorlarning boshqa odamlarning fikriga ta’sirchanlik va qaramlik xarakter xususiyatlariga bog’liq bo’lib, bu kasallikning og’ir shaklga o’tishiga olib kelishi mumkin. O’z vaqtida tashxis qo’yish va sifatli davolanish bemorga ko’plab muammolarni muvaffaqiyatli engish imkonini beradi.

Kattalardagi kasallikning tasnifi

Psixologlar patologiyaning beshta guruhini ajratib ko’rsatishadi:

• Birinchi guruhga tashqi dunyo bilan aloqa qilmaydigan bemorlar kiradi. Ushbu guruh vakillariga autizm va nogironlik tashxisi qo’yilgan;
• ikkinchi guruhga faqat o’z tashabbusi bilan tashqi dunyo bilan muloqot qiladigan bemorlar kiradi;
• uchinchi guruhga jamiyat normalari va qarashlarini qabul qilmaydigan kattalar kiradi;
• To’rtinchi guruhga mustaqil bo’lmagan, muammolarni qanday hal qilishni bilmaydigan, ta’sirchan odamlar kiradi. Faqat psixiatr patologiyani aniqlay oladi;
• Beshinchi guruhga engil autizm tashxisi qo’yilgan va o’rtacha aql darajasidan yuqori bo’lgan odamlar kiradi.

Kattalardagi autizmning belgilari va belgilari

Kattalardagi autizm belgilari turli yo’llar bilan namoyon bo’ladi, ammo eng keng tarqalganlari:

• boshqalar bilan, hatto yaqinlaringiz bilan aloqa qilishda qiyinchiliklar, muloqot qilishda his-tuyg’ularning etishmasligi;
• yuz ifodasining pasayishi;
• Ko’pincha, autizm, alomatlari bolalarda farq qilishi mumkin, bolaning ko’z bilan aloqa qilmasligi bilan aniqlanadi. Otistik kattalar ko’pincha boshqa tomonga qarashadi;
• haddan tashqari asabiylashish yoki apatiya, g’azabning portlashi, ilgari mavjud bo’lmagan xarakter xususiyatlari paydo bo’ladi;
• odam boshqalarga nisbatan aybdorlik va boshqa his-tuyg’ularni his qilishni to’xtatadi;
• manfaatlar doirasi nihoyatda toraygan, odam haqiqatdan chiqib ketganga o’xshaydi;
• iboralarni yoki so’zlarni, harakatlarni qayta-qayta takrorlash odati paydo bo’ladi.

Agar autizm belgilari o’z vaqtida sezilsa va bemor shifokorlardan yordam so’rasa, patologiyaning rivojlanishi muvaffaqiyatli to’xtatilishi mumkin.