Depressiya haqida kimlarda ko`p uchraydi davolash usullari

Depressiya haqida

Depressiya – bu kundalik faoliyat va fikrlashga ta’sir qiladigan doimiy past kayfiyat bilan tavsiflangan ruhiy kasallik.

Depressiya har qanday yoshda paydo bo’lishi mumkin, lekin ko’proq o’smirlar va yoshlarda – 20-30 yoshda uchraydi. Erkaklar depressiyadan kamroq azob chekishadi, deb ishoniladi, ammo ayollar ko’proq mutaxassislardan yordam so’rashadi, shuning uchun ma’lumotlardagi farqni tibbiy statistikaning etarli emasligi bilan izohlash mumkin.

Depressiya – bu juda jiddiy kasallik bo’lib, u insonning hayot sifatini sezilarli darajada pasaytiradi, uning ruhiy holatiga va ijtimoiy munosabatlariga ta’sir qiladi. JSST statistik ma’lumotlariga ko’ra, depressiya o’smirlar va yoshlar orasida o’limning ikkinchi asosiy sababidir.

Taxminan 6 nafar kattalardan 1 nafari hayoti davomida depressiyani boshdan kechiradi. Butun dunyo bo’ylab bu kasallik turli yoshdagi 300 millionga yaqin odamga ta’sir qiladi.

Klinik ko’rinishi va og’irligiga qarab, depressiya engil, o’rtacha va og’ir bo’linadi. Bu uzoq muddatli (surunkali) bo’lishi mumkin, tez-tez relapslar bilan, ayniqsa, odam o’z vaqtida mutaxassisga murojaat qilmasa.

Depressiya mezonlari – 2 hafta yoki undan ko’proq vaqt davomida kayfiyatning sezilarli darajada pasayishi, sevimli mashg’ulotlarga qiziqishning yo’qolishi, muloqot qilish istagi yo’qligi, charchoqning kuchayishi va vosita rivojlanishining kechikishi.

Sabablari

Depressiyaning aniq sababi noma’lum. Uning rivojlanishida ko’plab omillarning kombinatsiyasi muhim rol o’ynaydi, deb taxmin qilinadi: genetik va biologik (endogen depressiya), psixologik, ijtimoiy-iqtisodiy va shaxslararo (psixogen depressiya).

Xavf omillari

Depressiyani rivojlanish ehtimolini oshiradigan xavf omillari:

• ba’zi dori-darmonlarni qabul qilish (gipertenziv dorilar, uyqu tabletkalari);
• spirtli ichimliklarni suiiste’mol qilish, giyohvand moddalarni iste’mol qilish;
• jiddiy kasalliklar mavjudligi (surunkali og’riqlar, yurak-qon tomir va saraton kasalliklari);
• hayotdagi global (hatto rejalashtirilgan) o’zgarishlar bilan bog’liq tashvish;
• travmatik yoki stressli hodisalarni boshdan kechirish (jismoniy yoki jinsiy zo’ravonlik, yaqinlaringizning o’limi, moliyaviy muammolar, ijtimoiy moslashishdagi qiyinchiliklar, maktabdagi muvaffaqiyatsizlik, maktabda tengdoshlar bilan muloqot qilish muammolari, hamkasblar bilan muloqot qilish muammolari va ishdagi bosim);
• ba’zi shaxsiy xususiyatlar (o’zini past baho, boshqa odamlarga va ularning fikriga bog’liqlik, o’z-o’zini tanqid qilishning kuchayishi, pessimizm);
• boshqa ruhiy kasalliklarning shaxsiy tarixi (anksiyete buzilishi, ovqatlanish buzilishi, travmadan keyingi stress buzilishi);
• oila tarixi (depressiya tashxisi, bipolyar buzuqlik , yaqin qarindoshlarda alkogolizm).

Alomatlar

• G’amginlik, tushkunlik, ko’z yoshlari , bo’shliq hissi;
• odatiy va sevimli mashg’ulotlarga (sevimli mashg’ulotlar, jinsiy aloqa, sport, ish) qiziqish yo’qolishi;
• kundalik faoliyatni amalga oshira olmaslik, boshqa odamlar bilan muloqot qilishda qiyinchiliklar (o’quv samaradorligining pasayishi, ishda samaradorlik, uyda qolish istagi, tashqariga chiqmaslik);
• g’azabning portlashi, hatto kichik narsalarga nisbatan asabiylashish;
• ishtahaning pasayishi va vazn yo’qotishi yoki aksincha, oziq-ovqatga bo’lgan ishtiyoq va kilogramm ortishi;
• uyqu buzilishi ( uyqusizlik yoki haddan tashqari uzoq uyqu);
• energiyaning pasayishi, charchoqning kuchayishi (hatto kichik vazifalar va vazifalar qo’shimcha kuch va konsentratsiyani talab qiladi);
• motor faolligining sezilarli pasayishi yoki atipik o’sishi (harakatsiz o’tira olmaslik, faol harakatlar va yurish zarurati yoki aksincha, harakatlar va nutqni inhibe qilish );
• aybdorlik va qadrsizlik hissi, o’tmishda sodir bo’lgan muvaffaqiyatsizliklarga bog’liqlik;
• fikrlash jarayonining buzilishi, diqqatni jamlash, eslash bilan bog’liq muammolar, qaror qabul qila olmaslik;
• tananing turli qismlarida tushunarsiz og’riqlar ( bosh og’rig’i , bel og’rig’i );
• o’ziga zarar etkazish istagi;
• o’lim yoki o’z joniga qasd qilish haqidagi fikrlar, o’z joniga qasd qilishga urinishlar.

Diagnostika

Shifokor bemorni tekshiradi, uning sog’lig’i va kasalliklarning mavjudligi haqida savollar beradi. Ba’zi patologiyalarda (endokrin kasalliklar, malign o’smalarning rivojlanishi, yurak va qon tomir kasalliklari, vitamin etishmasligi) depressiyaga o’xshash alomatlar kuzatilishi mumkin, shuning uchun ularni istisno qilish uchun laboratoriya tekshiruvlari buyuriladi.

Depressiyani tashxislashning muhim mezoni bemor bilan suhbat, alomatlar, kayfiyat, fikrlar, his-tuyg’ular va his-tuyg’ular haqida ehtiyotkorlik bilan so’roq qilishdir. Ushbu masalalarning barchasini iloji boricha kengroq qamrab olish uchun shifokor bemordan maxsus so’rovnomani to’ldirishni so’rashi mumkin. Tashxis qo’yish uchun (depressiyaning ma’lum bir turini aniqlang) shifokor depressiya uchun maxsus ishlab chiqilgan baholash o’lchovlari va mezonlaridan foydalanadi.

Kattalar va bolalarda depressiyani davolash

Ko’pgina hollarda (80-90% gacha) depressiya davolanishga yaxshi javob beradi, asosiysi o’z ahvolingizdan uyalmaslik va o’z vaqtida mutaxassis bilan maslahatlashishdir. Shaxsiy vaziyatga qarab (psixologik yoki psixoterapevtik yordamga ehtiyoj), kognitiv-xulq-atvor va shaxslararo terapiya yordamida psixologik holatni tuzatish uchun psixolog yoki psixoterapevtga muntazam tashrif buyurish tavsiya etiladi va dori-darmonlar (antidepressantlar) buyuriladi. Ular kayfiyat stabilizatorlari (rejim stabilizatorlari) yoki antipsikotik dorilar (neyroleptiklar) bilan to’ldirilishi mumkin. Antidepressantning turi depressiya turiga va siz boshdan kechirgan alomatlarga bog’liq. Ko’pincha davolanish selektiv serotoninni qaytarib olish inhibitörleri bilan boshlanadi. Shifokoringiz bilan maslahatlashmasdan, antidepressantni o’zingiz qabul qilishni to’xtatish juda istalmagan.

Ba’zida davolash kombinatsion yondashuvni talab qiladi – psixoterapiya va dori terapiyasining kombinatsiyasi. Og’ir holatlarda (masalan, o’z-o’ziga zarar etkazish xavfi mavjud bo’lganda), agar doimiy monitoring zarur bo’lsa, bemorga shifoxonada davolanish tavsiya etiladi.

Rassvet klinikasida depressiyani davolashning xususiyatlari va afzalliklari

Dawndagi psixologlar va psixoterapevtlar bolalar, o’smirlar va kattalarga eng qiyin hayotiy vaziyatlarda, shu jumladan depressiyada psixologik yordam ko’rsatadilar. Klinikaning barcha mutaxassislari yuqori malakali bo’lib, butun dunyoda qo’llaniladigan psixologik vaziyatlarni tuzatishning tasdiqlangan usullaridan foydalanadilar.

Mutaxassislarimizga ishoning, ular sizga tanqidiy vaziyatlarni yengib o‘tishga, uzoq davom etgan stress va depressiyani yengishga, o‘ziga bo‘lgan ishonchni tiklashga va yana to‘liq hayot kechirishga yordam beradi.

Tongda depressiyani davolash shifokor va bemor o’rtasidagi yuz foiz va samarali muloqot, maxfiylik kafolati va davolanishga rioya qilgan holda ijobiy natijaga erishishdir.

Muallif: