Bachadon bo’yni saratoni (CC) – bachadon bo’yni shilliq qavatining hujayralarining (ektoserviks va endoserviks) transformatsiya zonasida yomon xulqli degeneratsiyasi natijasida kelib chiqqan o’smali shikastlanish.

G’arb mamlakatlarida CCning eng yuqori darajasi har xil. Rossiyada 2020 yilda, turli manbalarga ko’ra, 30 yoshdan oshgan 100 000 ayolga 14 dan 20 minggacha bo’lgan holat. Taxminan 15% hollarda bachadon bo’yni saratoni 65 yoshdan keyin aniqlanadi. Kasallik tashxisi qo’yilgan bemorlarning aksariyati hech qachon ginekologik tekshiruvdan o’tmagan yoki tashxis qo’yishdan oldin 3-5 yil davomida o’tmagan.

Tarqalishi bo’yicha bachadon bo’yni saratoni ayollar saratonining barcha turlari orasida ko’krak saratoni , o’pka saratoni va yo’g’on ichak saratonidan oldin 4-o’rinni egallaydi.

Bachadon bo’yni saratoni saratondan oldingi kasalliklar fonida uzoq vaqt davomida rivojlanishi mumkinligi sababli, u saratonning oldini olish mumkin bo’lgan turlari qatoriga kiradi. Rivojlangan mamlakatlarda muntazam skrining muhimligi haqidagi ma’lumotlarning keng tarqalishi, profilaktika tekshiruvidan o‘tayotgan ayollar sonining ko‘payishi hamda bachadon bo‘yni saratonini erta bosqichda, qulay rivojlanish ehtimoli yuqori bo‘lgan holda aniqlash tufayli bachadon bo‘yni saratonidan o‘lim darajasi yil sayin kamayib bormoqda. davolash natijasi. Kam ta’minlangan mamlakatlarda vaziyat ancha murakkab – bu erda bachadon bo’yni saratoni bilan kasallanganlarning 80 foizi butun dunyo bo’ylab kasallanganlar sonidan aniqlanadi.

Tasniflash

Ko’pgina hollarda (80-90%) gistologik jihatdan bachadon bo’yni saratoni skuamoz hujayrali karsinoma bo’lib, bachadon bo’yni kanali va ekzoserviks (bachadon bo’yni tashqi qismi) hujayralaridan rivojlanadi. Bachadon bo’yni bezlari epiteliyasidan (endoserviks) rivojlanadigan bachadon bo’yni adenokarsinomasi bachadon bo’yni saratonining ikkinchi eng keng tarqalgan turi bo’lib, holatlarning 10-20% ni tashkil qiladi.
Bachadon bo’yni saratoni bosqichini va butun dunyo bo’ylab o’sma jarayonining tarqalishini aniqlash uchun Xalqaro ginekologiya va akusherlik federatsiyasi (FIGO) tasniflari va xalqaro TNM tasnifi qo’llaniladi. Bu yerda FIGO/TNM tasnifini ko’rishingiz mumkin .

Sabablari

Bachadon bo’yni saratonining aksariyat holatlari asosan jinsiy aloqa orqali yuqadigan odam papillomavirusi bilan kasallangan. Bachadon bo’yni saratoni holatlarining 92-95 foizi eng keng tarqalgan (16 va 18) yuqori xavfli (onkogen) HPV turlari bilan bog’liq.

Inson papillomavirusi jinsiy yo’l bilan yuqadigan eng keng tarqalgan virusli infektsiyalardan biridir. HPV ning onkogen shtammlari nafaqat bachadon bo’yni saratoniga, balki vulva saratoniga, anal saratoniga, jinsiy olatni saratoniga va orofaringeal saratonga ham olib kelishi mumkin.

Onkogen bo’lmagan HPV variantlarining davolanishni talab qiladigan tibbiy sharoitlar bilan aloqasi aniqlanmagan. Aksariyat hollarda bunday infektsiyalar o’z-o’zidan ketadi. Ma’lumki, HPV ning 6 va 11 turlari nafas olish papillomatozi va genital siğillarning paydo bo’lishiga olib keladi. Ushbu kasalliklar davolanishni talab qiladi.

CC uchun xavf omillari

• Boshqa kasallik bilan bog’liq immunitet tizimining buzilishi (masalan, OIV bilan kasallangan ayollarda bachadon bo’yni saratoni rivojlanish xavfi 6 baravar yuqori, kasallik tezroq rivojlanadi);
• boshqa jinsiy yo’l bilan yuqadigan kasalliklar ( herpes simplex , xlamidiya, gonoreya, sifiliz , OIV);
• jinsiy faoliyatning erta boshlanishi, sheriklarning tez-tez o’zgarishi;
• kontratseptsiyaning to’siq usullarini e’tiborsiz qoldirish;
• erta birinchi tug’ilish;
• og’iz kontratseptivlaridan uzoq muddatli foydalanish;
• bachadon bo’yni saratonining oila tarixi;
• saraton kasalligining shaxsiy tarixi (qin saratoni, vulva saratoni, siydik yo’llari saratoni, buyrak saratoni );
• chekish.

Alomatlar

Dastlabki bosqichda kasallik asemptomatikdir. Atipik hujayralar malign hujayralarga aylantirilgandan va yaqin atrofdagi to’qimalarga tarqalgach, o’ziga xos belgilar paydo bo’lishi mumkin:

• hayzdan tashqari genital tizimdan qonli oqindi (jinsiy aloqa yoki ginekologik tekshiruvdan keyin);
• odatdagidan uzoq davom etadigan og’ir hayz ko’rish;
• postmenopozal vaginal qon ketish;
• og’ir yoki odatiy bo’lmagan vaginal oqindi;
• yaqinlik paytida noqulaylik va og’riq;
• pastki orqa , qorin , tos mintaqasidagi og’riqlar;
• tez-tez siyish, siyish paytida og’riq, ich qotishi (tos a’zolarining siqilish sindromi);
• sababsiz vazn yo’qotish .